سولانا پی (Solana Pay) یک پروتکل آزاد برای ایجاد و توسعه فناوری‌ها توسط توسعه‌دهندگان است که براساس برخی معیارهای پرداختی استاندارد طراحی شده.
پی‌پل (PayPal) در زمان راه‌آندزای خود، یک نوآوری عظیم در صنعت پردازش عملیات‌های پرداختی و زائیده افکار مالی پیتر تیل، مکس لوچین و در نهایت ایلان ماسک، به منظور تسهیل پرداخت‌های فوری بین مشتریان، کسب و کارها و موارد دیگر در حین استفاده از اینترنت به شمار می‌رفت.
اما اکنون، سولانا پی از سوی بسیاری از فعالان حوزه‌های مالی و رمزارزی، به عنوان نوآوری بعدی در عرصه پردازش عملیات پرداختی در نظر گرفته شده که ضمن پشتیبانی از توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و وب ۳ (Web 3.0)، انجام هر گونه پرداختی را نیز تسهیل می‌کند. حتی برخی نیز تا کنون، از پروتکل پرداختی جدید سولانا با عنوان ویزا یا پی‌پل فضای وب ۳ یاد کرده‌اند.
اما پیش از ورود به مبحث پلتفرم پرداخت دیجیتالی سولانا پی، بهتر است در ابتدا خود شبکه سولانا را به طور دقیق بررسی و درک نماییم.
سولانا چیست؟
سولانا (Solana)، در سال ۲۰۱۷ توسط آناتولی یاکُووِنکو (Anatoly Yakovenko)، مهندس نرم‌افزاری با سابقۀ فعالیت در شرکت دراپ‌باکس (Dropbox) و برخی دیگر شرکت‌های بزرگ فناوری، تأسیس شد.
یاکوونکو معتقد بود که با وجود آنکه اکثر بلاکچین‌ها یا به حد کافی کارآمد هستند و یا حداقل در جهت کارآمد بودن تلاش می‌کنند، بسیاری از آن‌ها هنوز نمی‌توانند از لحاظ زمانی زیاد تأثیرگذار و کارآمد واقع شوند. در این شبکه‌ها، به جای اینکه هر بلاک بر یک ساعت استاندارد تکیه کند، به زمان محلی نودهای مربوط به خود وابسته بود.
اما چرا از این امر به عنوان یک مشکل یاد می‌کنیم؟
بدون وجود یک ساعت استاندارد، زمان انجام تراکنش‌ها برای هر بلاک متفاوت خواهد بود و لیبل زمانی نیز فاکتور دیگری است که بررسی و تأیید آن توسط نودها، کاهش زمان انجام تراکنش را سبب می‌شود. به عبارتی، هر چه یک نود فاکتورهای بیشتری برای بررسی و اعتبارسنجی داشته باشد، تراکنش نیز در زمان بیشتری تأیید خواهد شد.
در سولانا، تمام نودها بر اساس یک ساعت استاندارد فعالیت می‌کنند و این امر نیز، یکی از عوامل نیازمند به بررسی و اعتبارسنجی حذف می‌شود و در نتیجه سرعت شبکه افزایش می‌یابد. یاکوونکو از این روش اجماع با عنوان اثبات تاریخچه (PoH) یاد می‌کند که یک نسخه اصلاح شده از اثبات سهام (PoS) است که به منظور اعتبارسنجی بر اساس زمان پایه‌ریزی می‌شود.
اعتبارسنجی در شبکه سولانا به روش اجماع اثبات سهام شباهت بسیاری دارد. شبکه سولانا در واقع، از زمان، به عنوان یک روش اثبات بر اساس سابقه تاریخی، در اولویتی بالاتر از روش اثبات سهام استفاده می‌کند. در نتیجه این موارد، سولانا می‌تواند به طور متوسط، ۶۵ هزار تراکنش را در هر ثانیه با حداقل کارمزد ممکن پردازش نماید.
سولانا همچنین یک پلتفرم در فضای مالی غیرمتمرکز (DeFi) و با محوریت قرارداد هوشمند است که با اتریوم (ETH) رقابت می‌کند. هر دوی این پلتفرم‌ها، انواع مختلفی از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مبتنی بر دیفای را به همراه رمزارزهایشان ارائه می‌دهند. اما به جای محوریت رمزارز اتر، سولانا توکن بومی شبکه خود یعنی SOL را ارائه کرده است.
توکن SOL در شبکه سولانا، با اهداف مختلفی از جمله انجام معاملات، استیک کردن با اهداف حاکمیتی و نیز پاداش‌دهی به اعتبارسنج‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، شبکه سولانا از صرافی‌های غیرمتمرکزی که برای معامله توکن‌های مختلف در سطوح بالاتر پلتفرم سولانا ساخته شده نیز پشتیبانی می‌کند. هر DApp ساخته شده بر روی سولانا، مطمئناً یک توکن مبتنی بر SOL را نیز ارائه کرده است که خرید آن‌ها از طریق صرافی‌های غیرمتمرکز درون‌زنجیره‌ای نیز بسیار آسان خواهد بود.
اکنون، از آنجا که الگوریتم اجماع PoH در سولان،ا به این شبکه اجازه می‌دهد تا ده‌ها هزار تراکنش را در هر ثانیه و بدون دریافت کارمزدهای کلان پردازش کند، شرکت سولانا لبز (Solana Labs) نیز اپلیکیشن پرداختی مبتنی بر شبکه خود، یعنی سولانا پی (Solana Pay) را با هدف استفاده انبوه از قدرت تراکنش شبکه سولانا به جهان ارائه کرده است.
تاریخچه سولانا پی
درحالی‌که شرکت سولانا لبز، بخش بزرگی از فرآیند توسعه سولانا پی را بر عهده داشته، شرکت‌های دیگری نیز در ساخت و توسعه آن مشارکت داشته‌اند که عبارتند از شییِر (Shere)، سیرکل (Circle)، چک‌اوت (Checkout.com)، سایتون (Citcon)، فانتوم (Phantom)، اف‌تی‌ایکس (FTX) و اسلوپ (Slope).
تیم شرکت سیرکل با اشاره به یک نظرسنجی از سوی شرکت ویزا (VISA) بیان داشت که «۷۳ درصد از کسب‌وکارها معتقدند پذیرش پرداخت‌های دیجیتالی برای همگام‌سازی روند رشد در سال ۲۰۲۲ امری ضروری است». همین تحقیقات همچنین نشان داد که ۵۹ درصد از این مشاغل «در حال حاضر یا استفاده از پرداخت‌های دیجیتالی در بستر خود را رسمی ساخته‌اند و یا قصد دارند تا دو سال آینده تنها از پرداخت‌های دیجیتالی استفاده کنند». این آمار، بخشی از پایه و اساس سولانا پی به شمار می‌رفت. در این میان، شرکت شییِر نیز در سال ۲۰۲۱ برای همکاری در امر توسعه سولانا لبز به سولر لبز (Solare Labs) پیوست.
نحوه عملکرد سولانا پی چگونه است؟
پلتفرم پرداخت دیجیتال سولانا پی، به کسب و کارها و کاربران خود، تراکنش‌هایی فوری و بدون کارمزد را ارائه می‌دهد که ظاهراً با استفاده از شبکه بلاکچینی سولانا، تأثیر مخربی نیز بر محیط زیست نخواهند داشت. شبکه سولانا در هر ثانیه، از ۶۵ هزار تراکنش پشتیبانی می‌کند و با فراهم آوردن یک کیت توسعه نرم‌افزاری با قابلیت پیاده‌سازی آسان، استفاده از محصولات مبتنی بر شبکه خود، به ویژه سولانا پی را برای کسب‌وکارها بسیار آسان نموده است.
توسعه‌دهندگانی که DAppهای خود را بر روی شبکه سولانا می‌سازند، می‌توانند به منظور ساده‌سازی بیشتر تراکنش‌ها، سولانا پی را نیز در اپلیکیشن خود ادغام کنند. خرده‌فروشان و مغازه‌داران سنتی نیز اگر کیف پول سولانا داشته باشند، می‌توانند از سولانا پی جهت دریافت هزینه خدمات و محصولات خود استفاده نمایند. این نحوه دسترسی آسان و کاربردی سولانا پی، دلیل اصلی مقایسه این اپلیکیشن با پی‌پل است. در این راستا نیز بسیاری معتقد که اپلیکیشن سولانا پی می‌تواند برای پرداخت‌های رمزارزی همان کاری را انجام دهد که پی‌پل برای پرداخت‌های آنلاین سنتی انجام داد.
مزایای سولانا پی
البته که شبکه‌های بیت‌کوین، اتریوم و سایر شبکه‌های بلاکچینی عموما مدعی آنند که یک روش پرداخت رمزارزی تقریباً آنی را ارائه می‌دهند، اما این شبکه‌ها (به ویژه اتریوم) بسیار پرهزینه هستند و آنطور که ادعا می‌کنند در انجام تراکنش‌ها سرعت بالایی ندارند. به عنوان مثال، بیت‌کوین به طور متوسط، انجام تنها هفت تراکنش در ثانیه را میسر می‌سازد، در حالی که در شبکه اتریوم، به طور متوسط، انجام سیزده تراکنش در ثانیه ممکن است. در عین حال، هر دوی این شبکه‌ها برای محیط زیست نیز مضر هستند. اما در مقابل، شبکه سولانا سریع‌تر و ارزان‌تر است و همین امر آن را برای مشاغل و مشتریان جذاب‌تر ساخته است.
سولانا پی، به کاربران خود اجازه می‌دهد تا بدون دخالت هیچ شخص ثالثی، از بانک گرفته تا پردازشگرهای مالی، هزینه‌های خود را همانند روش پرداخت فوری USDC، به صورت فوری و با استفاده از توکن‌های SOL یا هر توکن دیگری که در شبکه سولانا پشتیبانی شده، پرداخت نمایند. علاوه بر این، سولانا پی با حذف بازپرداخت به واسطه، مشکل پرهزینه‌ای که اغلب فروشندگان و تاجران سنتی با آن مواجه هستند را برطرف می کند.
سولانا پی همچنین، گزارش‌های دقیقی از کیف پول مقصد، نوع ارز انتقال یافته، مبلغ تراکنش و فیلدهای متنی مربوط به هر تراکنش را به فروشنده ارائه می‌دهد که این نیز امری بسیار ایده‌آل برای اکثر فروشندگان به شمار می‌رود. این جزئیات به طور کامل از بقیه فعالان در شبکه مخفی نگه داشته می‌شود و به این ترتیب، تضمین می‌کند که هم مشتری و هم فروشنده، هر دو می‌توانند بدون نگرانی از وجود چشم‌هایی کنجکاو در اطراف خود، معاملاتشان را به پیش ببرند.
همانطور که شِرَز شییِر (Sheraz Shere)، رئیس بخش پرداخت‌ها در سولانا لبز، طی پستی در وبلاگ خود با معرفی سولانا پی بیان کرده بود، تیم سولانا قصد دارد جهان به سولانا پی، به‌عنوان پروژه‌ای بزرگ‌تر از تنها بستری برای «پرداخت با رمزارزها» نگاه کند. شییر، سولانا پی را به‌عنوان پلتفرمی متصور است که به کمک آن «تمام ارزها در زنجیره [بلاکچینی] قرار خواهند گرفت و در طیف گسترده‌ای از تراکنش‌ها قابل استفاده خواهند بود».
معایب سولانا پی
سولانا پی، و حتی خود شبکه سولانا، همچنان در مراحل اولیه توسعه خود به سر می‌برند. بنا بر این، مشاغلی که خدمات خود را به سولانا پی منتقل می‌کنند، ممکن است به دلیل یک خطای برنامه‌نویسی یا حمله به شبکه، به راحتی در معرض خطر از دست دادن دارایی‌های خود قرار بگیرند. همچنین، در صورتی که کسب و کارها از شناختی کافی در مورد حوزه رمزارزها برخوردار نباشند، با توجه به اینکه مدیریت یک کیف پول دیجیتالی برای همه کار آسانی نخواهد بود، ممکن است به دلیل اشتباهات کوچک و بزرگ، دارایی‌های بسیاری را از دست بدهند.
همچنین، با وجود آن که سولانا از بسیاری از رقبای خود سریع‌تر است، اتریوم همچنان پلتفرم بسیار بزرگتری به شمار می‌رود. شبکه اتریوم، تعداد بسیار زیادی DApp و پایگاه کاربری بزرگتری نسبت به سولانا را شامل است و در این میان، ارتقاء اتریوم به اتریوم ۲، می‌تواند برای سولانا نیز مشکل ساز باشد.
کاربرد سولانا پی برای فروشندگان و تاجران
اگرچه سولانا پی ممکن است پیچیده به نظر برسد، استفاده از آن برای تاجران و فروشندگان محصولات، بسیار ساده است. هر فروشنده برای شروع استفاده از این محصول، کافی است که یک کیف پول سولانا برای خود ایجاد کند؛ این کار نیز به صورت مستقل و یا از طریق پلتفرم صرافی FTX به سادگی قابل انجام خواهد بود.
پس از آن، تاجر باید برخی کدهای مربوط به خدمات سولانا پی را در وب‌سایت خود پیاده‌سازی نموده و لینک درخواست پرداخت رمزارزی خود را در یک کد QR رمزگذاری کند. اکنون، مشتریان وی می‌توانند هم به صورت دیجیتالی و هم به صورت فیزیکی، صرفاً با اسکن یک کد QR در یکی از کیف پول‌های خود -که البته از توکن SOL نیز پشتیبانی می‌کند- هزینه کالاها و خدمات را پرداخت نماید.
کاربرد سولانا پی برای توسعه‌دهندگان
در حالی که سولانا پی، کاربرد و تمرکز اصلی خود را در ارائه راهی برای پذیرش آسان رمزارزها از سوی فروشندگان محصولات و خدمات بنا نهاده، جامعه سولانا نیز می‌توانند تغییرات مختلفی را در این بستر پیشنهاد کنند و یا کاربردهای جدیدی را در آن ایجاد نموده و ارائه دهند. در اسناد مربوط به سولانا پی نیز از کاربران دعوت شده تا در صورت تمایل به پیشنهاد تغییرات و به‌روزرسانی‌های مختلف، از طریق بستر گیت‌هاب (GitHub) به ایجاد یک درخواست، که به اصلاح به آن ایشو (Issue) گفته می‌شود، اقدام کنند.
لازم به ذکر است، شییِر همچنین در پست وبلاگ خود در مورد سولانا پی اشاره نمود که این محصول می‌تواند تراکنش‌های فیزیکی و دیجیتالی را نیز از طریق NFTها تسهیل نماید و این موضوع را با طرح یک مثال در یک فروشگاه کفش‌فروشی توضیح داد که در آن، هر مشتری که با استفاده از سولانا پی یک جفت کفش را خریداری می‌کند، با دو NFT از فروشگاه خارج می‌شود. اولین NFT به او اجازه می‌دهد که از آن کفش‌ها در فضای متاورس استفاده کند و دومین NFT نیز رسیدی برای خرید او است. این رسید به عنوان ورود به باشگاه انحصاری هولدرهای NFT کفش‌فروشی که تخفیف‌ها و پاداش‌هایی دیگر را از برای او به ارمغان خواهد آورد.
کیف پول‌هایی که از سولانا پی پشتیبانی می‌کنند
سولانا پی در حال حاضر تنها در سه کیف پول پشتیبانی شده است که عبارتند از فانتوم (Phantom)، کریپتو پلیز (Crypto Please) و اف‌تی‌ایکس (FTX). کیف پول فانتوم تنها برای خرید، نگهداری و مبادله رمزارزها و NFTهای مبتنی بر شبکه سولانا قابل استفاده است. کریپتو پلیز نیز یکی از دیگر کیف پول‌های متمرکز بر شبکه سولانا است که به کاربران امکان می‌دهد رمزارزهای خود را از طریق پیام‌رسان‌هایی مانند تلگرام، واتس‌اپ و برخی موارد دیگر انتقال دهند. در نهایت، اف‌تی‌ایکس یک صرافی رمزارزی است که از انواع رمزارزها و شبکه‌ها، از جمله سولانا، پشتیبانی می‌کند. لازم به ذکر است، دیگر کیف پول‌هایی که از سولانا پی را پشتیبانی می‌کنند نیز به زودی عرضه خواهند شد.