فانتوم (Fantom) جدیدترین پروتکل بلاکچینی متمرکز بر قراردادهای هوشمند است که هدف آن پشت سر گذاشتن اتریوم با فراهم آوردن سرعت بالا و کارمزدهای کمتر در تراکنش‌ها است.
در صورتی که بخواهید در یک روز شلوغ از پروتکل اتریوم استفاده کنید و دوست نداشته باشید که کارمزدهای بالایی که حتی ممکن است از رمزارزهایی که در کیف پول خود دارید هم بیشتر باشد را در ازای تراکنش خود پرداخت کنید، از انجام هر نوع تراکنشی به‌کل ناامید خواهید شد. اما برای این مشکل، راه حل‌های جایگزین مختلفی نیز در قالب بلاکچین‌های لایه اولی مانند سولانا (Solana)، آوالانچ (Avalanche) و موضوع اصلی مقاله حاضر یعنی فانتوم (Fantom) ارائه شده‌اند.
فانتوم، یک بلاکچین با محوریت پشتیبانی از قراردادهای هوشمند است که توسط توکن بومی خود یعنی FTM پشتیبانی می‌شود. این بلاکچین، پس از جذب سرمایه‌ای ۴۰ میلیون دلاری، شبکه اصلی خود را در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ راه‌اندازی کرد. این بلاکچین، سریع و ارزان است و در سال ۲۰۲۱ ثابت کرد که می‌تواند از یک فضا مالی غیرمتمرکز (DeFi) مختص خود پشتیبانی کند.
قیمت توکن FTM در پی روندی صعودی طولانی مدت، از سطح ۰.۱۷ دلار در ماه جولای سال ۲۰۲۱، به بالاترین سطح خود یعنی ۳.۳ دلار تا ماه ژانویه سال ۲۰۲۲ دست یافت و همین موضوع، به عنوان یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های آشکار تقاضای موجود برای جایگزین‌هایی در مقابل شبکه اتریوم به شمار می‌رود.
فانتوم چگونه فعالیت می‌کند؟
بلاکچین فانتوم تا حدی سرعت خود را به کمک یک گراف جهت‌دار غیرمدور (DAG) تأمین می‌کند. که بر اساس آن، تاریخچه تراکنش‌های این بلاکچین به عنوان یک «هش‌گراف» (گراف هش‌های بلاکچینی) نمایش داده می‌شود. این موضوع دقیقاً همانند فناوری پشتیبان پروژه هدرا هش‌گراف (Hedera Hashgraph) برنامه‌ریزی و طراحی شده است.
نوآوری دیگری که فانتوم با خود به همراه داشته، مکانیزم اجماع «بدون نیاز به رهبر» آن است که با نام لاکسیس (Lachesis) شناخته می‌شود. این مکانیزم بر اساس یک از انواع الگوریتم‌های اثبات سهام طراحی شده که به آن تحمل خطای بیزانسی نامتقارن (aBFT) نیز می‌گویند. مزیتی که این مکانیزم با خود به همراه داشته این است که به کمک آن، حتی در صورت تقلبی بودن یک سوم داده‌های تراکنش‌ها، سیستم بدون هیچ مشکلی به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
این بدان معناست که نود‌های بلاکچین فانتوم می‌توانند تراکنش‌ها را به‌طور مستقل («نامتقارن» در aBFT) و بدون نیاز به کار در صف تراکنش‌ها تأیید کنند. در حالی که انجام هر تراکنش در شبکه‌های اتریوم و یا بیت‌کوین گاهاً ممکن است حتی تا چند دقیقه نیز به طول انجامد، زمان انجام تراکنش‌ها در بلاکچین فانتوم تنها دو ثانیه خواهد بود.
برخلاف شبکه سولانا، فانتوم با ماشین مجازی اتریوم (EVM) نیز سازگار است. این امر انتقال برنامه‌های غیرمتمرکز ساخته شده بر روی شبکه اتریوم را به بلاکچین فانتوم آسان می‌کند. البته در اینجا لازم به ذکر است که شبکه‌های آوالانچوالانچ، بایننس اسمارت چین (BSC) و پالیگان نیز با EVM سازگار هستند.
به این ترتیب، توکن بومی فانتوم یعنی FTM، هم به عنوان یک توکن مبتنی بر استاندارد ERC-20 مختص شبکه اتریوم و هم توکنی مبتنی بر استاندارد BEP-20 شبکه بایننس در دسترس قرار گرفته است.
چه چیزی فانتوم را متمایز می‌کند؟
موفقیت شبکه فانتوم، به بهترین وجه، در چارچوب جنگ‌های به اصطلاح «L1» قابل درک است. استفاده از بلاکچین اتریوم کند و پرهزینه است و تا زمانی که به‌روزرسانی‌های وعده داده شده آن به پروتکل اضافه نشوند، به همین روال باقی خواهد ماند ش(با فرض اینکه میزان فعالیت‌های شبکه آن نیز ثابت بماند). همچنین، به‌روزرسانی‌های وعده داده شده نیز هنوز نزدیک به ۲ سال از راه‌اندازی خود فاصله دارند و این زمان، برای کسانی که می‌خواهند از پروتکل‌های فضای مالی غیرمتمرکز امروز بیشترین استفاده را ببرند، اما امکان پرداخت هزینه‌های اپلیکیشن‌های دیفای مبتنی بر اتریوم را ندارند، خیلی دیر است.
در این میان، برخی از توسعه‌دهندگان، از جمله کسانی که پروژه‌های لوپرینگ (Loopring)، آبریتریوم (Abritrum) و آپتیمیزم (Optimism) را طراحی کرده‌اند، ساخت راه حل‌های لایه دوم یا همان L2 را برای سرعت بخشیدن به انجام تراکنش‌ها در شبکه اتریوم، در عین حفظ امنیت داده‌ها و دارایی‌ها به صورت مبتنی بر مکانیزم اثبات کار اتریوم، در پی گرفته‌اند.
با این وجود، بلاکچین‌های بسیاری نیز تصمیم گرفتند که به طور کامل خود را به عنوان جایگزین شبکه اتریوم معرفی کنند و در این مسابقه نیز، سولانا، آوالانچ، پولکادات، ترا و فانتوم، اسب‌های پیشروی این مسابقه هستند. اگرچه تمام کوین‌های بومی در قیمت خود، به میزان قابل‌توجهی از بالاترین رکورد خود افت کرده‌اند که در میان آن‌ها، پروتکل L1 و کوین Terra، یعنی LUNA، با ارزش بازاری معادل با ۲۹ میلیارد دلار تا تاریخ مارس سال ۲۰۲۲، به عنوان بزرگترین رمزارزهای دلار قرار دارد. FTM با ۳.۴ میلیارد دلار عقب است.
هر یک از این بلاکچین‌ها، صنعت دیفای خود میزبانی می‌کنند و بر اساس داده‌های DeFi Llama، بازار دیفای شبکه ترا در حال حاضر بعد از اتریوم در رتبه سوم بزرگترین بازارهای جهان شناخته می‌شود. از ماه مارس سال ۲۰۲۲ تا کنون، اتریوم مبلغی معادل با ۱۱۱ میلیارد دلار سرمایه کل قفل شده (TVL) و ترا مبلغ ۲۲ میلیارد دلار را شامل می‌شوند. فانتوم نیز در این لیست، با ارزش بازار ۷.۲۵ میلیارد دلاری، جایگاه پنجم را به خود اختصاص داده است. این مبلغ حتی از ۶.۶۹ میلیارد دلار سرمایه قفل‌شده در سولانا بزرگتر است.
چه کسی فانتوم را راه‌اندازی و توسعه نموده؟
- فانتوم فایننس: قابلیت تولید دارایی مصنوعی، استیک نقدینگی، معاملات و زمین‌های غیرمتمرکز.
- اسپوکی‌سواپ: یک بازارساز خودکار غیرمتمرکز و چیزی شبیه به سونی‌سئواپ، به جای متاهاب.
- چند‌زنجیره: یک پروتکل روتر تقویت بلاکچین
- ژست مالی: یک پروتکل زمین مجازی غیرمتمرکز
فانتوم (FTM) را چطور خریداری کنیم؟
شما می‌توانید فانتوم را از یک صرافی متمرکز یا غیرمتمرکز خریداری کنید. بر اساس اطلاعات وب‌سایت بررسی داده CoinMarketCap، بزرگترین بازارگاه‌های حال حاضر توکن‌های FTM نیز در این وب‌سایت، صرافی‌های بایننس، کوکوین و FTX معرفی شدند. توکن FTM توسط پل‌های زنجیره‌ای متقابلی از جمله وورم‌هول (Wormhole) و مالتی‌چین (Multichain) پشتیبانی می‌شود، و چون به‌عنوان توکن ERC-20 و BEP-20 در دسترس قرار گرفته است، می‌توانید آن را در صرافی Uniswap اتریوم و PancakeSwap از بایننس اسمارت چین معامله کنید.
ولی با توجه به هزینه های انتقال صرافی های غیر متمرکز پیشنهاد می شود که خرید و فروش خود را از صرافی متمرکز انجام دهید. و با توجه به تحریم ایرانیان توسط صرافی های بین المللی باید یک مکان مناسب برای خرید و فروش که از امنیتی بالا برخوردار باشد استفاده کنید. به همین دلیل، پیشنهاد می شود که برای خرید و فروش ارز فانتوم از بازار معاملاتی چنج کن افدام به خرید و فروش کنید.
آینده توکن FTM
آینده توکن‌های FTM توسط پیروز جنگ‌های L1 تعیین خواهد شد، اما در حال حاضر، اتریوم در حال از دست دادن جایگاه خود در برابر بلاکچین‌های لایه اولی مانند سولانا، فانتوم و آوالانچ است.
زمان نشان خواهد داد که آیا می‌توان صنعت رمزارزها را به عنوان بازاری دربرگیرنده تمام جوانب در نظر گرفت که در آن یک بلاکچین منفرد تسلط داشته باشد یا اینکه حوزه رمزارزها در آینده نه‌چندان دور، تحت کنترل چند بلاکچین ویژه مختص برنامه‌های خاص بلاکچینی خواهد بود.
با این حال، توجه داشته باشید که ارزش بازار توکن‌های FTM در حال حاضر، حدوداً هفت برابر از ارزش بازار SOL کمتر است.
در ماه مارس سال ۲۰۲۲، بلاکچین فانتوم یکی از چندین پروژه فضای مالی غیرمتمرکز بود که همزمان، با تصمیم توسعه‌دهندگان، آندره کرونژ و آنتون نل مبنی بر ترک فضای دیفای، تحت تأثیر شدیدی قرار گرفت. لازم به ذکر است که کرونژ، بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ میلادی، به عنوان رئیس شورای فناوری بنیاد فانتوم و از سال ۲۰۱۸ به بعد به عنوان مشاور فنی این پروژه در آن حضور داشته است. نل نیز یک معمار ارشد راه حل‌ها در بنیاد فانتوم بود.
با کاهش دو رقمی قیمت FTM در پی اعلام خروج این دو شخص از سمت خود، بنیاد فانتوم بیانیه‌ای صادر کرد و طی آن تاکید نمود که هیچکدام از این دو نفر، از توسعه‌دهندگان اصلی فانتوم به شمار نمی‌رفتند و ادعا می‌کنند که روند توسعه فناوری در این پروژه به‌طور عادی ادامه می‌یابد.