چکیده
تورچین (THORChain) یک پروتکل نقدینگی غیرمتمرکز است که کاربران خود را قادر می‌سازد که دارایی‌های خود را در یک محیط بدون نیاز به مجور مبادله کنند. این پروژه، به عنوان یک مدیر خزانه، امکان تبادل دارایی‌های لایه ۱ و بومی بلاکچین‌های مختلف، از جمله بیت‌کوین (BTC) را به صورت میان‌زنجیره‌ای فراهم می‌کند. لازم به ذکر است که تورچین، به منظور ایمن‌سازی شبکه خود از تِندِرمینت (Tendermint) و کازموس-اس‌دی‌کِی (Cosmos-SDK) و همچنین از طرح‌های امضای آستانه (TSS) برای خزانه اصلی و بدونِ رهبرِ خود استفاده می‌کند.
مقدمه
کاسنپت اولیه پروتکل نقدینگی غیرمتمرکز تورچین (THORChain)، در سال ۲۰۱۸ و توسط یک تیم شرکت‌کننده در مسابقه کدنویسی جهت یک صرافی غیرمتمرکز تحت مدیریت صرافی بایننس، به نام بایننس دگزاتون (Binance Dexathon)، شکل گرفت. این پروژه، فرآیند تأمین نقدینگی میان‌زنجیره‌ای یا کراس‌چِین را تسهیل نموده و نیاز به صرافی‌های متمرکز و اشخاص ثالث را در فضای DeFi کاهش می‌دهد و در ادامه، امکان انجام سواپ‌های کراس‌چینی و کسب سود در رمزارزهایی از جمله بیت‌کوین (BTC) و اتر (ETH) را فراهم می‌آورد.
عملکرد تورچین چگونه است؟
تورچین یک شبکه لایه ۱ است که بر پایه تِندِرمینت (Tendermint) و کازموس-اس‌دی‌کِی (Cosmos-SDK) برنامه‌نویسی شده. این شبکه، به عنوان یک صرافی غیرمتمرکز و بدون نیاز به مجوز (DEX) عمل نموده که همچنین، از طرح‌های امضای آستانه (TSS) برای حفظ ایمنی خزانۀ بدونِ رهبر دارایی‌های خود استفاده می‌کند. گفتنی است، Tendermint و TSS، نوعی مکانیزم اجماع لایه‌ای را به منظور پیشگیری از تحمل خطای بیزانسی (BFT) ارائه می‌کنند که به واسطه آن، ورود و خروج وجوه به صندوق TSS اولیه، تنها با اجماع اکثریت بیش از دو سوم شبکه میسر خواهد بود.
در اکوسیستم تورچین، چهار دسته کاربر وجود دارد که عبارتند از:
- سواپر (Swappers): کسانی که برای سواپ کردن دارایی‌ها از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند.
- تأمین‌کنندگان نقدینگی (LP): کسانی که نقدینگی استخرها را تأمین نموده و در ازای آن پاداش دریافت می‌کنند.
- اوپراتورهای نود (Node operators): کسانی که امنیت سیستم را تأمین می‌کنند.
- معامله‌گران (Traders): کسانی که با هدف کسب سود، استخرها را نظارت نموده و تعادل آن‌ها را برقرار می‌سازند.
تورچین، برخلاف سایر پروتکل‌های میان‌زنجیره‌ای، به جای بسته‌بندی با ورپ کردن دارایی‌ها قبل از انجام تراکنش، به عنوان یه روش جایگزین به منظور انجام تراکنش‌هایی شفاف و مستقل، از دارایی‌های بومی موجود در شبکه خود در استفاده می‌کند.
در این پروژه، امکان سواپ دارایی‌ها توسط چندین استخر نقدینگی فراهم شده که دارایی‌های ارائه‌شده توسط تأمین‌کنندگان نقدینگی را شاملند و امنیت آن‌ها نیز توسط شبکه‌ای از اپراتورهای نود تأمین می‌گردد. تأمین‌کنندگان نقدینگی، دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی تورچین سپرده‌گذاری می‌کنند تا از کارمزدهای مربوط به تراکنش‌های سواپ و پاداش‌های سیستم، درآمد کسب نمایند. همچنین، تأمین نقدینگی هر کدام از استخرهای موجود در این سیستم برای همگان آزاد است و همین موضوع، تورچین را به شبکه‌ای بدون نیاز به مجوز بدل می‌سازد. علاوه بر این، با توجه به آنکه در شبکه تورچین تنها سپرده‌گذار اصلی می‌تواند دارایی‌هایی که در استخرها سپرده‌گذاری کرده را برداشت کند، این شبکه، بستری غیر حضانتی نیز به شمار می‌رود. تأمین‌کنندگان نقدینگی همچنین می‌توانند مجموعه دارایی‌های جدیدی را مشروط بر پشتیبانی تورچین از بلاکچین اصلی آن‌ها، به اکوسیستم پیشنهاد کنند.
در طی هر تراکنش سواپ، سواپرها دارایی‌های خود را به تورچین ارسال نموده و در ازای آن دارایی‌های دیگری را دریافت می‌کنند. به عنوان مثال، هنگام سواپ BTC به ETH، سواپرها BTCهای خود را به تورچین ارسال می‌کنند؛ هنگامی که BTC وارد شبکه می‌شود، مقادیر ارسالی در ابتدا به توکن بومی شبکه تورچین، یعنی رون (RUNE) سواپ شده و سپس توکن‌های RUNE نیز به ETH سواپ می‌شوند. پس از آن، مقدار ETH لازم از طریق خزانه تورچین برای سواپر ارسال می‌شود. این فرآیند به تورچین اجازه می‌دهد تا انجام تراکنش‌های مربوط به توکن‌های اصلی بلاکچین‌های مختلف را بدون نیاز به ورپ کردن دارایی‌ها میسر سازد.
قیمت‌های مربوط به هر دارایی در تورچین توسط معامله‌گرانی تنظیم می‌شوند که ارزش سواپ‌های دارایی‌ها را نیز تعیین می‌کنند. این معامله‌گران به دنبال دارایی‌هایی هستند که در میان بازارگاه‌های مختلف، قیمت‌گذاری اشتباه و متفاوتی دارند و به همین ترتیب، از تفاوت قیمت‌ها سود کسب می‌کنند. این مکانیزم اجازه می‌دهد تا قیمت‌های دارایی‌ها در تورچین به طور طبیعی و بدون نیاز به اوراکل تنظیم شوند.
با استفاده از مدل استخر نقدینگی، تورچین می‌تواند به سادگی و با استفاده از موجودی‌های استخرها تعیین کند که هر دارایی نسبت به هر دارایی دیگر چقدر ارزش دارد. در واقع، تورچین به عنوان یک مدیر خزانه عمل می‌کند که ضمن استفاده از نسبت میان استخرها و دارایی‌ها، بر سپرده‌ها و برداشت‌ها نیز نظارت می‌کند. این کار، در ایجاد نقدینگی غیرمتمرکز و حذف واسطه‌های متمرکز بسیار مؤثر است.
چه چیزی تورچین را منحصربه‌فرد می‌کند؟
تورچین صرافی غیرمتمرکزی است که در آن برای انجام تراکنش‌های سواپ، الزامی برای ورپ کردن دارایی‌های وجود ندارد، اما علاوه بر این موضوع، برخی از دیگر مزایای شبکه تورچین نیز عبارتند از:
سواپرها و معامله‌گران
- می‌توانند دارایی‌های لایه اول و بومی چندین بلاکچین محتلف را مبادله کنند.
- نیازی به ثبت نام ندارند؛ هر کسی می‌تواند تراکنش مورد نظر خود را به شرط پشتیبانی تورچین از توکن‌های مربوطه، اجرا کند.
- نیازی به ورپ کردن دارایی‌های خود ندارند؛ تورچین از خزانۀ دارایی‌های بومی خود برای انجام مبادلات استفاده می‌کند.
- می توانند به قیمت‌های بازاری شفاف و منصفانه، بدون اتکا به اشخاص ثالث، نهادهای متمرکز و یا حتی اوراکل‌ها دسترسی داشته باشند.
- می‌توانند در هر زمان بر حسب تقاضا از نقدینگی موجود بهره‌مند شوند.
تأمین‌کنندگان نقدینگی
- می‌توانند از دارایی‌های هولد شده و غیرفعال خود، به عنوان مثال، BTC، ETH، BNB، و LUNA سود کسب نمایند.
- پس از ۱۰۰ روز حضور در استخر، تا ۱۰۰ درصد سرمایه خود از بیمه ضرر ناپایدار (IL) بهره‌مند می‌شوند.
- تحت حوزه قوانین دوره‌های «قفل شدن» قرار نمی‌گیرند.
- نیازی به ثبت نام ندارند.
- احتیاجی نیست که با اشخاص ثالث و نهادهای متمرکز سر و کار داشته باشند.
اوپراتورهای نود
- در ازای تأمین امنیت شبکه پاداش دریافت می‌کنند.
- به منظور حفظ و گسترش سطح عدم تمرکز، به فعالیت به صورت ناشناس تشویق می‌شوند.
- نیزی به ثبت نام ندارند.
رون (RUNE) چیست؟
رمزارز رون (RUNE)، توکن بومی شبکه تورچین است که در درون این شبکه، به عنوان یک دارایی پایه برای کاربران عمل می‌کند؛ به این ترتیب، کاربران می‌توانند RUNE را با هر دارایی پشتیبانی‌شده دیگری مبادله کنند. کل عرضه تعیین شده برای رمزارز RUNE، بنا بر داده‌های سایت کوین‌مارکت‌کپ، ۵۰۰ میلیون توکن بوده و برای این توکن‌ها در شبکه تورچین، چهار کاربرد اصلی نیز معرفی شده است که عبارتند از تسویه حساب تراکنش‌ها، تأمین امنیت، تعیین نوع حاکمیت و پاداش‌دهی.
تسویه حساب به وسیله توکن RUNE
توکن RUNE را می‌توان به عنوان دارایی تسویه حسابی استفاده نمود که انجام سواپ‌های بین دو استخر را در تمام استخرهای نقدینگی تورچین تسهیل می‌کند. نسبت مقدار توکن RUNE موجود در هر استخر باید با مقدار دیگر دارایی‌های موجود در استخر به صورت یک به یک باشد؛ به عنوان مثال، یک استخر دارای مقدار بیت‌کوینی معادل با ۱۰۰ هزار دلار، باید دقیقا به مقدار ۱۰۰ هزار دلار توکن RUNE را نیز در خود ذخیره داشته باشد.
تأمین امنیت به وسیله توکن RUNE
برای اطمینان از امنیت شبکه، اپراتورهای نود باید به جهت ضامنت فعالیت خود، دو برابر مقدار دارایی‌هایی که به یک استخر اضافه کرده‌اند را به صورت توکن RUNE به شبکه ارائه نمایند. این توکن‌ها به عنوان وثیقه در شبکه تورچین نگهداری خواهند شد تا اطمینان حاصل شود که اپراتورهای نود همواره در راستای حفظ امنیت شبکه رفتار می‌کنند. لازم به ذکر است که در صورتی که از اوپراتورها خطایی سر بزند، احتمال از دست رفتن تمام دارایی‌های وثیقه‌گذاری شده آن‌ها نیز وجود خواهد داشت.
تعیین نحوه حاکمیت به وسیله توکن RUNE
هولدرهای توکن RUNE می‌توانند دارایی‌ها و یا حتی بلاکچین‌های مورد نظر خود را اولویت‌بندی نمایند که انجام این فرآیند نیز با رأی دادن به بلاکچین‌ها یا دارایی‌های مختلف از طریق تأمین نقدینگی استخرهای مربوط به هر شبکه یا دارایی صورت می‌گیرد. به عنوان مثال، استخری که بیشترین میزان RUNE را در خود ذخیره داشته باشد، از بالاترین اولویت برخوردار خواهد بود.
پاداش‌دهی به وسیله توکن RUNE
پاداش‌های بلاک و کارمزدهای تراکنش‌ها، به صورت دوره‌ای و تحت یک زمان‌بندی مشخص، در قالب توکن‌های RUNE به تأمین‌کنندگان نقدینگی و اپراتورهای نود پرداخت می‌شود. همچنین، می‌توان از توکن RUNE برای پرداخت هزینه‌های گس شبکه نیز استفاده نمود.
لازم به ذکر است که توکن RUNE نیز همانند بیت‌کوین، از چند واحد شمارشی تشکیل می‌شود که کوچکترین آن‌ها تور (Tor) نام داشته و برابر با ۱۰ به توان منفی ۸ واحد RUNE است.
همچنین، هدف RUNE، حرکت به سمت یک مقدار قطعی قابل پیش‌بینی است و ارزش بازار آن نیز بر اساس ایده اولیه طراحی، باید حداقل سه برابر ارزش کل دیگر دارایی‌های موجود در استخرهای نقدینگی اکوسیستم تورچین باشد.
نحوه خرید توکن RUNE در صرافی چنج‌کن
- به حساب کاربری خود در چنج کن وارد شده و در داشبورد سمت چپ، به بخش «معامله» و سپس «معامله با چنج کن!» رجوع کنید.
- در باکس اول در سمت چپ صفحه، گزینه ریال و یا تتر را انتخاب نمایید و در باکس دوم، رمزارز RUNE را وارد کنید.
- سپس مقدار ریال یا تتری قصد دارید به RUNE تبدیل کنید، و یا مقدار توکن RUNE که می‌خواهید خریداری کنید را در تکست‌باکس مقابل نام هر کدام وارد نمایید.
- سپس بر روی گزینه «خرید RUNE» کلیک کنید.
- در نهایت می‌توانید مقدار توکن‌های خریداری شده خود را در بخش کیف پول خود مشاهده نمایید.
نتیجه‌گیری
شبکه تورچین، به عنوان یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) کراس‌چینی یا میان‌زنجیره‌ای در حوزه DeFi، راه را برای مبادله و سواپ مستقل دارایی‌ها بسیار هموار ساخته است. توکن RUNE نیز به عنوان یک دارایی بومی با کاربردهای تسویه حساب، تأمین امنیت، تعیین نحوه حاکمیت و پاداش‌دهی، امکان استفاده آسان از مدل سواپ بومی تورچین را در محیطی غیرمتمرکز و در بین چندین بلاکچین میسر ساخته است.